Koncepcje dziecka i dzieciństwa

Artur Banaszak

artur.banaszak@wsge.edu.pl

„Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka”

Słowa te przypisywane są Januszowi Korczakowi, Marii Grzegorzewskiej a nawet Janowi Pawłowi II. Jednakże bez różnicy, kto je wypowiedział, niosą one ogromnie ważne przesłanie. Zdanie to wskazuje, iż dobro i rozwój dziecka a patrząc szerzej – każdego wychowanka, muszą stać się priorytetem dla społeczeństw i jednostek. Sposób realizacji tego przesłania stanowi kluczowy element oceny humanitaryzmu i zrozumienia potrzeb innych. Aby się troszczyć – trzeba dziecko znać.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z głównymi koncepcjami poznawania dziecka. Koncepcje dziecka i dzieciństwa różnią się w zależności od kultury, społeczeństwa i historycznego kontekstu. Student zdobędzie wiedzę a także nabędzie umiejętności i kompetencje społeczne, które pozwolą mu lepiej rozumieć dziecko oraz jego potrzeby i możliwości.

Metody niepodające: prezentacja z wykorzystaniem środków multimedialnych
Metody podające: wyjaśnianie
Metody podające: wykład
Technika kształcenia na odległość: e-learning

Metody niepodające: debata, dialog
Metody niepodające: metoda zajęć praktycznych
Metody niepodające: prezentacja z wykorzystaniem środków multimedialnych

zaliczenie na ocenę - test

zaliczenie - esej
Zaliczenie na ocenę - aktywność merytoryczna

Istnieją różne sposoby i koncepcje poznawania dziecka i dzieciństwa. Ważnym jest, aby być świadomym w jakim celu należy poznawać dziecko. Ważnym elementem jest aby to poznanie prowadziło do lepszego zaopiekowania się dzieckiem i otoczenia go większą troską.

Treści programowe

1. Wstęp do przedmiotu – sylabus przedmiotu: cel, treści programowe, wymagania, literatura

2. Dziecko wychowywane przez Internet i media społecznościowe: Współczesne dziecko żyje w dwóch światach – realnym i wirtualnym. Oba światy są ważne dla dziecka i aby je właściwe poznanie owych dwóch światów jest konieczne, aby rozumieć dziecko. Ważnym jest też aby pamiętać, iż dziecko dzisiaj jest wychowywane nie tylko przez rodziców, szkołę czy społeczeństwo ale przez kontent świata wirtualnego – między innymi poprzez social media.

3. Kulturowe podejście do rozumienia dziecka i dzieciństwa: To podejście bierze pod uwagę różnice kulturowe w rozumieniu dzieciństwa i roli dziecka w społeczeństwie. Koncepcje dzieciństwa mogą się różnić w zależności od kultury, w której się wychowują dzieci, oraz od tego, jakie wartości i normy są istotne w danej społeczności.

4. Chrześcijańskie rozumienie dziecka i dzieciństwa: Chrześcijańskie rozumienie dziecka i dzieciństwa obejmuje kilka obszarów – takich jak dziecko jako dar, konieczność troski i opieki nad dzieckiem, wychowanie dziecka do wartości i moralnego życia, wartość rodziny w życiu dziecka, znaczenie pokory i prostoty w życiu dziecka, odpowiedzialność społeczna, wartość miłosierdzia i współczucia.

5. Socjologiczne podejście do rozumienia dziecka i dzieciństwa: To podejście analizuje rolę społeczeństwa i instytucji społecznych w kształtowaniu doświadczeń dzieciństwa oraz społecznych konstrukcji dzieciństwa. Skupia się na tym, w jaki sposób społeczeństwo definiuje i kształtuje rolę dzieci oraz jakie są społeczne oczekiwania wobec nich.

6. Innowacyjne podejście do rozumienia dziecka i dzieciństwa: To podejście podkreśla potencjał i zdolności dzieci do aktywnego kształtowania swojej edukacji i rozwoju. W tym podejściu dzieci są traktowane jako aktywni uczestnicy w swoim własnym procesie uczenia się, a ich wrodzone ciekawość i eksploracyjność są uznawane i wspierane.

7. Ewolucyjne podejście do rozumienia dziecka i dzieciństwa: To podejście koncentruje się na rozwoju dziecka jako procesie ewolucji, podkreślając kontynuację zdolności adaptacyjnych i rozwojowych poprzez różne etapy życia. W tym podejściu dzieci są rozumiane jako dynamiczne istoty, które zmieniają się i rozwijają w odpowiedzi na swoje środowisko i doświadczenia.

8. Podejście psychoanalityczne do rozumienia dziecka i dzieciństwa: To podejście, które skupia się na roli wczesnych doświadczeń i relacji z opiekunami w kształtowaniu osobowości i zachowania dziecka. Według tego podejścia dzieciństwo jest kluczowym okresem w formowaniu się tożsamości i relacji społecznych.

Literatura

Aries P., Historia dzieciństwa, Gdańsk, 1995.

M. Nawrot-Borowska, D. Zając (red.), Dziecko i dzieciństwo: wybrane konteksty badań, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 2017.

Klus – Stańska D., Szczepska – Pustkowska M. (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, 2009.

M.Dudzikowa, Maria Czerepaniak-Walczak, Wychowanie (red.), Pojęcia, procesy, konteksty: interdyscyplinarne ujęcie. T. 2, / r.

Spionek-Pelc, H. Rozwój i wychowanie małego dziecka, Warszawa 2007.

Materiały zamieszczone przez wykładowcę

ĆWICZENIA:

1. Aktywność merytoryczna podczas zajęć

2. Esej: W jaki sposób jako nauczyciel, pedagog, wychowawca, mogę poznać dziecko? (praktyczne sposoby poznania dziecka, dzięki którym mogę się o dziecko zatroszczyć).

WYKŁAD:

Test – sprawdzian podstawowej wiedzy z zakresu koncepcji dziecka i dzieciństwa

nie dotyczy