Pedagogika resocjalizacyjna i diagnoza w resocjalizacji

dr Kamil Miszewski

Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy teoretycznej dotyczącej wychowania oraz postępowania z jednostkami niedostosowanymi społecznie. Studenci poznają główne zaburzenia zachowania osób mających problemy z adaptacją społeczną, charakterystykę zespołu zabiegów pedagogicznych o charakterze resocjalizacyjnym. Przedstawione zostaną ogólne właściwości oddziaływań resocjalizacyjnych, specyfika tychże oddziaływań, struktura organizacyjna instytucji wychowawczych przeznaczonych dla osób niedostosowanych społecznie. Podczas zajęć podejmowane będą wątki aksjologii, teorii i metodyki wychowania resocjalizującego.

Metody niepodające: burza mózgów
Metody niepodające: dyskusja i dyskusja zaplanowana
Metody podające: wykład

Metody niepodające: burza mózgów
Metody niepodające: dyskusja i dyskusja zaplanowana

zaliczenie na ocenę - aktywność merytoryczna
zaliczenie na ocenę - prezentacja

Zaliczenie na ocenę - aktywność merytoryczna
zaliczenie na ocenę - prezentacja

Poprzez omówienie wybranych zagadnień teoretycznych, diagnostycznych i metodycznych zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej student powinien wyrobić w sobie niezbędną dyspozycję do budowania różnorodnych konstrukcji intelektualnych, które umożliwią mu wyjaśnić naturę i dynamikę wielu sytuacji wychowawczych, przede wszystkim tych szczególnie trudnych.

Tematyka wykładów:

1. Omówienie tematyki zajęć, podanie literatury oraz przedstawienie wymagań. Działalność resocjalizująca aktualnie. Przypomnienie pojęcia socjalizacji i wychowania oraz omówienie istoty tych procesów; wyjaśnienie pojęcia resocjalizacji oraz wychowania resocjalizującego; specyfika resocjalizacji aktualnej.

2. Współczesna pedagogika resocjalizacyjna. Rzeczywistość wychowawcza a problemy resocjalizacyjne; cele i granice kontroli społecznej; ideał i cele wychowania a cele resocjalizacji; granice resocjalizacji; resocjalizacja jako powtórna socjalizacja i „kanalizowanie instynktów”; wsparcie dla resocjalizacji ze strony nauk humanistycznych i medycznych.

3. Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży. Pojęcie nieprzystosowania społecznego; przegląd wybranych definicji nieprzystosowania społecznego: definicje objawowe, teoretyczne, operacyjne i administracyjne.

4. Zadania wychowania resocjalizującego: likwidowanie przyczyn, usuwanie negatywnych zmian osobowości, utrwalanie uzyskanych rezultatów, wdrażanie do samowychowania.

5. Podstawy diagnostyki w resocjalizacji. Definicja, specyfika diagnozy resocjalizacyjnej; przedmiot, podmiot, funkcje i cele diagnozy resocjalizacyjnej; etapy procesu diagnozowania; kryteria oceny w procesie diagnozowania; uwarunkowania przebiegu procesu diagnostycznego; czynniki determinujące jakość i przebieg procesu diagnostycznego.

6. Opieka nad osobami nieprzystosowanymi w Polsce. Trzy płaszczyzny socjalizacji reedukacyjnej na których realizowana jest opieka intencjonalna: profilaktyka dewiacji społecznych, resocjalizacja niedostosowanych społecznie; opieka postpenitencjarna.

Tematyka ćwiczeń:

1. Etapy i typologia nieprzystosowania społecznego. Analiza przebiegu procesu wykolejenia społecznego wg koncepcji Cz. Czapówa oraz typologia nieprzystosowania społecznego na podstawie trzech różnych czynników etiologicznych

2. Analiza przebiegu procesu resocjalizacji. Charakterystyka czterech etapów procesu oddziaływania resocjalizacyjnego.

3. Zasady obowiązujące w procesie resocjalizacji. Niekonwencjonalność zasad w oddziaływaniu wychowawczym na niedostosowanych społecznie; charakterystyka oraz omówienie zasad oddziaływań obowiązujących w procesie resocjalizacji niedostosowanych społecznie – typologia wg Cz. Czapówa i O. Lipkowskiego

4. Resocjalizacja w środowisku otwartym. Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy; zadania i rola kuratora sądowego dla nieletnich; działalność profilaktyczno-wychowawcza pedagoga szkolnego; kurator oraz kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą jako jedna z podstawowych instytucji resocjalizacyjnych o charakterze otwartym; ogniska wychowawcze; przykładowe środowiskowe programy pedagogiczne

5. Resocjalizacja nieletnich w placówkach zamkniętych (zakład poprawczy i schronisko dla nieletnich). Specyfika i charakter zakładu poprawczego; kryteria kierowania do placówki; rodzaje i typy zakładów poprawczych; zadania zakładu; organizacja i zasady pobytu nieletniego

w zakładzie; środki i metody wychowawcze stosowane w zakładzie. Zasady umieszczania nieletnich w schroniskach; podział schronisk dla nieletnich (zwykłe i interwencyjne); prawa i obowiązki wychowanka przebywającego w schronisku; realizacja zadań wychowawczych i dydaktycznych w schronisku; funkcja diagnostyczna schroniska.

6. Resocjalizacja w środowisku otwartym. Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy; zadania i rola kuratora sądowego dla nieletnich; działalność profilaktyczno-wychowawcza pedagoga szkolnego; kurator oraz kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą jako jedna z podstawowych instytucji resocjalizacyjnych o charakterze otwartym; ogniska wychowawcze; przykładowe środowiskowe programy pedagogiczne .

7. Instytucjonalna resocjalizacja osób dorosłych. Zakład karny jako instytucja resocjalizacyjna. Problemy wychowawcze instytucji więziennej. Czynniki zakłócające przebieg procesu resocjalizacji w zakładach karnych.

Literatura obowiązkowa:

Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Wyd. 8 zmienione i rozszerzone. APS, Warszawa 2008

Czapów Cz, Wychowanie resocjalizujące, PWN, Warszawa 1978

Lipkowski O., Resocjalizacja, WSiP, Warszawa 1987

Literatura uzupełniająca:

Borowski R., Wysocki D., Instytucje wychowania resocjalizującego, NOVUM, Płock 2001

Makowski A., Niedostosowanie społeczne młodzieży i jej resocjalizacja, PWN, Warszawa 1994

Pospiszyl K., Resocjalizacja, Wyd. Akadem. „ŻAK”, Warszawa 1998

Pospiszyl K., Żabczyńska E., Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, PWN, Warszawa 1985

Urban B., Stanik J. M. (red.), Resocjalizacja. Tom I i II, PWN, Warszawa 2007.

Wybrane artykuły z kwartalnika pod red. L. PYTKI, Opieka Wychowanie Terapia, Wyd. KKWR

Wykład:

prezentacja, aktywność merytoryczna, zaangażowanie społeczne

Ćwiczenia:

prezentacja, aktywność merytoryczna, zaangażowanie społeczne