Problemy społeczeństwa nadzorowanego

dr Maciej Ciesielski

maciej.ciesielski@wsge.edu.pl

Celem zajęć jest omówienie wybranych problemów występujących we współczesnych społeczeństwach (informacyjnych) z dwóch perspektyw - istotnych w kontekście metod i form nadzoru:

Normatywnej (normy prawne, etyczne, zwyczajowe)

Socjotechnicznej (wykorzystania technologii do osiągania zamierzonych skutków społecznych na poziomie jednostki, społeczności lokalnych oraz całych społeczeństw)

1) Student potrafi identyfikować podstawowe problemy związane z funkcjonowaniem społeczeństwa informacyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń wynikających z rozwoju technologii, w kontekście ochrony podstawowych praw jednostki.

2) Student posiada umiejętność praktycznego wykorzystania aparatury pojęciowej związanej z bezpieczeństwem informacyjnym oraz bezpieczeństwem w cyberprzestrzeni.

Metody niepodające: prezentacja z wykorzystaniem środków multimedialnych
Metody podające: wyjaśnianie
Metody podające: wykład

Metody niepodające: metoda problemowa w grupach
Metody niepodające: prezentacja z wykorzystaniem środków multimedialnych

egzamin pisemny - test
zaliczenie na ocenę - aktywność merytoryczna

Zaliczenie na ocenę - aktywność merytoryczna
zaliczenie na ocenę - prezentacja

Podstawa zaliczenia przedmiotu jest aktywność merytoryczna, przygotowanie w grupie prezentacji i zreferowanie wybranego zagadnienia (wariantowo egzamin).

W trakcie zajęć (zarówno w formie wykładów, jak i ćwiczeń) zostaną omówione oraz przeanalizowane wybrane zagadnienia związane z funkcjonowaniem współczesnych społeczeństw tzw. "trzeciej fali", czy też inaczej cyberspołeczeństwa, których powstanie jest rezultatem rewolucji technologicznej, informatycznej oraz informacyjnej.

Szczególny nacisk zostanie położony na relację, jaka zachodzi pomiędzy władzą, społeczeństwem oraz wybranymi korporacjami - w zakresie zagrożeń dla bezpieczeństwa jednostek, państwa oraz tożsamości, rozumianej jako przedmiot ochrony w warunkach cyfrowych.

Współczesne społeczeństwa funkcjonują w oparciu o coraz bardziej złożone systemy powiązań, które powodują, że coraz więcej wymiarów życia społecznego jest przenoszonych do cyberprzestrzeni bądź znajduje tam swoje precyzyjne odzwierciedlenie.W rezultacie dochodzi do powstania okoliczności, w których w znacznie większym stopniu jest zagrożona godność, prywatność, autonomia i wolność jednostki. Z drugiej strony nowy charakter zagrożeń dla interesów bezpieczeństwa państwa powoduje konieczność podjęcia szeregu rozwiązań ułatwiających ochronę podstawowych domen bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Osiągnięcie równowagi pomiędzy tymi dwoma kategoriami interesów, w ramach której i tak będzie dochodzić ciągłych napięć i ścierania się konkretnych potrzeb i oczekiwań, ma być możliwe poprzez wdrożenie całego systemu norm.

Przykładowe obszary rozważań:

1. Omówienie mapy pojęciowej

2. Rozwój technologii a prawa jednostki

3. Bezpieczeństwo państwa i obywateli a cyberbezpieczeństwo

4. Formy nadzoru a zaufanie społeczne

5. Funkcje państwa a nadzór i kontrola społeczna

6. Ochrona interesów jednostki w cyberprzestrzeni

7. Ochrona interesów bezpieczeństwa państwa w cyberprzestrzeni

8. Sztuczna inteligencja w społeczeństwie nadzorowanym

9. Obszary zagrożeń – próba podsumowania

Podstawowa:

K. Chałbińska-Jentkiewicz, M. Nowikowska, Bezpieczeństwo, tożsamość, prywatność – Aspekty prawne, C. H. BECK, Warszawa 2020.

K. Chałbińska-Jentkiewicz, M. Nowikowska, Ochrona danych osobowych w cyberprzestrzeni, Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa 2021.

Uzupełniająca:

J. Angwin, Społeczeństwo nadzorowane. W poszukiwaniu prywatności, bezpieczeństwa i wolności w świecie permanentnej inwigilacji, PWN, Warszawa 2019.

Ch. Hadnagy, Socjotechnika. Sztuka zdobywania władzy nad umysłami, HELION, 2011 r.

K. Chałbińska-Jentkiewicz, M. Nowikowska (red.), Media w erze cyfrowej. Wyzwania i zagrożenia, Wolters Kluwer, Warszawa 2021 r.

Aktywność na zajęciach; zaliczenie na podstawie prezentacji oraz testu online.